Anh hùng lao động, Nhà giáo nhân dân Phạm Thế Bổng sinh ngày 2/7/1929 tại xã Bạch Sam, huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên; mất ngày 20/2/2004 ở tuổi 76. Hơn 50 năm cống hiến cho sự nghiệp phát triển giáo dục Thủ đô và cả nước, Nhà giáo Phạm Thế Bổng đã được Nhà nước tặng danh hiệu cao quý Anh hùng lao động (1985), Nhà giáo nhân dân (1989), Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân chương kháng chiến hạng Nhất, Huân chương kháng chiến chống Mỹ hạng 1, 2, 3; 5 lần được tặng thưởng Huy hiệu Bác Hồ. NGND Phạm Thế Bổng đã tham gia Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội suốt 5 khóa (từ 1967-1987), Đại biểu Quốc hội, Thư ký Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - TTNNĐ của Quốc hội khóa VIII; AHLĐ Phạm Thế Bổng đã trực tiếp giảng dạy tại các trường Vạn Hạnh, Nguyễn Huệ, Minh Tân; là một trong các thầy, cô giáo đầu tiên xây dựng Trường cấp 3 Đoàn Kết (nay là Trường THPT Đoàn Kết Hai Bà Trưng); Thầy đã dành tình cảm và tâm huyết cho Trường cấp 3 Đoàn Kết cho đến những ngày cuối của cuộc đời. Nhiều thế hệ học sinh được AHLĐ, NGND Phạm Thế Bổng dạy bảo đã trưởng thành, luôn luôn dành cho Thầy sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc – Một nhà giáo mẫu mực, tận tụy, hết lòng thương yêu học sinh; một nhà giáo Thủ đô xuất sắc tiêu biểu.
Có một nghề bụi phấn bám đầy tay
Người ta bảo đó là nghề trong sạch nhất
Có một nghề không trồng cây vào đất
Mà ươm cho đời đầy trái ngọt hoa thơm
Đó là những lời thơ thật xúc động và thấm thía khi nhắc về nghề giáo. Trong không khí náo nức đón chào, kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11, ngày cả xã hội cùng tôn vinh, trân trọng hướng về những người thầy, người cô, những người “ kĩ sư tâm hồn” đã và đang cống hiến cho sự nghiệp giáo dục của nước nhà, lòng tôi không khỏi bồi hồi xao xuyến khi nhớ về người thầy kính yêu của tôi: Nhà giáo Nhân dân - Anh hùng Lao động Phạm Thế Bổng. Cuộc đời cống hiến không mệt mỏi cho sự nghiệp trồng người cũng như nhân cách cao đẹp của thầy luôn là kim chỉ nam, là tấm gương sáng để tôi luôn luôn không ngừng cố gắng học hỏi và noi theo.
Một số thí nghiệm do thầy giáo Phạm Thế Bổng thiết kế được sử dụng trọng dạy học từ năm 1969
May mắn cho tôi ngay từ những tháng ngày đầu tiên bước chân vào mái trường PTTH Hai Bà Trưng (nay là trường THPT Đoàn Kết - Hai Bà Trưng), tôi đã được học thầy. Ấn tượng ban đầu của tôi về thầy là hình dáng cao gầy, cùng vẻ ngoài nghiêm khắc. Tuy nhiên cảm giác lo lắng của tôi đi qua rất nhanh khi giọng trầm ấm đầy tâm huyết của thầy vang lên qua từng bài giảng. Những kiến thức của bộ môn Vật lý, qua sự truyền thụ của thầy đã đến với tôi vừa sinh động lại vừa gần gũi, dễ hiểu vô cùng. Những bài học của thầy đã cho tôi nhận ra Vật lý không phải chỉ đơn thuần là bộ môn tự nhiên khô khan để giải các bài tập, các đề thi mà còn là bộ môn khoa học có thể áp dụng rất hữu ích vào trong thực tế cuộc sống.
Để các tiết học trở nên sinh động, các bài giảng trên lớp nếu có thể làm được thí nghiệm thầy đều cố gắng chuẩn bị. Tự tay thầy đã thiết kế rất nhiều bộ thí nghiệm như mạch mắc nối tiếp song song, tương tác hai dây dẫn, cân lực từ… Sau này bộ thí nghiệm cân lực từ của thầy đã được cơ sở sản xuất nghiên cứu để làm tiền đề cho thí nghiệm cân lực từ cung cấp tới các trường. Chúng tôi cũng được thầy hướng dẫn cách tìm tòi và về nhà tự làm một số thí nghiệm đơn giản như cách xác định gia tốc rơi tự do bằng con lắc đơn… Nghe thầy kể chuyện những ngày học ở nơi sơ tán học sinh làm thí nghiệm về pin điện hoá, chúng tôi cũng về nhà hí húi tự làm với nhau trong sự say mê. Vậy là chẳng biết tự bao giờ, thầy đã truyền cho chúng tôi sự đam mê với môn Vật lý. Tôi không chỉ học được ở người thầy kính yêu của tôi những kiến thức mà còn học được sự chỉn chu, cẩn thận. Vở ghi của chúng tôi không nhiều nhưng mỗi câu từ trong bài giảng của thầy đều giúp khắc họa và nhớ lại các kiến thức cơ bản. Đặc biệt thầy có biệt tài vẽ rất đẹp. Các hình vẽ minh hoạ của thầy giúp chúng tôi dễ hình dung, dễ nhớ kiến thức. Ngày đó để được điểm 8 - 8.5 của thầy là cả một kỳ tích của chúng tôi. Các bài kiểm tra của chúng tôi thầy đều yêu cầu phân tích để nêu bật hiện tượng vật lý chứ không dừng lại ở đơn thuần việc áp dụng các công thức để ra đáp số. Điều này hiện nay nhiều thầy cô không chú trọng đến mà chỉ quan tâm tới đáp số nên đã làm mất đi một trong những vai trò quan trọng của bộ môn Vật lý là giúp người ta biết quan sát, nhận xét và rút ra bài học, ứng dụng vào thực tế.
Thầy Phạm Thế Bổng hướng dẫn học sinh dùng bộ thí nghiệm do thầy thiết kế để thực hành
Trong suốt ba năm chúng tôi học THPT, thầy là một đại biểu Quốc hội nên thường phải đi họp, đi công tác nhưng thầy luôn sắp xếp thời gian để giúp chúng tôi có thể nắm vững kiến thức chuẩn bị cho mỗi kỳ thi. Lớp chúng tôi mỗi lần gặp nhau vẫn không quên kể lại biết bao kỷ niệm của lớp với thầy.
Khi vào đại học, tôi quyết tâm theo nghề của thầy. Trong những năm tháng sinh viên, mỗi khi khoa Vật lý tổ chức hội thảo khoa học, tôi lại vui mừng được gặp thầy. Thầy là một nhà giáo luôn luôn chú ý nghiên cứu tìm hiểu và sẵn sàng truyền lại cho thế hệ sinh viên chúng tôi những kinh nghiệm quý báu của mình. Từng trang giáo án của tôi khi mới ra trường được thầy sửa chữa, uốn nắn. Thầy trò chúng tôi có hàng buổi trao đổi về chuyên môn. Ra trường tôi được về công tác ở trường cũ. Lúc này thầy tôi đã nghỉ hưu sau nhiều năm công tác nhưng lòng đam mê, nhiệt huyết với nghề của thầy vẫn chưa bao giờ vơi cạn. Hàng tuần thầy vẫn đạp xe từ nhà ở phố Trần Hưng Đạo xuống trường giúp chúng tôi thiết kế lại phòng thí nghiệm cho hợp lý. Tôi được thầy chỉ dẫn cho cách làm các thí nghiệm sao cho hiệu quả, học cách sắp xếp các đồ dùng thí nghiệm khoa học. Nhiều thí nghiệm tưởng chừng như bỏ đi nhưng qua bàn tay khéo léo của thầy lại được hồi sinh để chúng tôi sử dụng trong tiết dạy. Với các bộ thí nghiệm nhà trường đã thanh lý thầy cũng sửa chữa và làm mới để có thể sử dụng cho những vùng khó khăn hơn. Những lần tôi và học sinh tham gia một số chương trình cho đài truyền hình, thầy cũng là người cố vấn, hỗ trợ cho cô trò tôi chuẩn bị các thí nghiệm.
Sau này gặp rất nhiều thế hệ học sinh của thầy, chúng tôi đều có chung một cảm nhận về sự tâm huyết, tận tình của thầy đối với học trò. Trong kí ức của tôi thầy không chỉ là người truyền thụ tri thức mà hơn thế thầy giống như một người cha kính yêu. Ra trường rất nhiều năm nhưng mỗi lần chúng tôi đến thăm, thầy vẫn nhớ rất rõ, hỏi han từng người, thậm chí khi biết gia đình chúng tôi có chuyện buồn thầy còn đến tận nơi thăm hỏi động viên.
Hơn ba mươi năm từ khi được học thầy và cũng ngần ấy thời gian tôi được vinh dự tiếp nối sự nghiệp trồng người của thầy, tôi càng cảm nhận được tâm huyết mà thầy đã dành cho nghề, cho học sinh. Cách thức thầy truyền đạt kiến thức đến với chúng tôi thực ra cũng chính là phương pháp dạy học theo phát triển năng lực, dạy học theo hướng trải nghiệm mà ngành giáo dục đang hướng đến trong chương trình giáo dục phổ thông 2018. Đã gần hai mươi năm kể từ khi thầy mãi đi xa , nhưng những bài học của thầy, những kỉ niệm về thầy không bao giờ phai mờ trong tâm hồn tôi. Trong không khí kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, lòng tôi luôn hướng về thầy bằng tất cả sự biết ơn, trân trọng, tôi luôn thầm hứa với thầy "Thầy ơi con vẫn đang cố gắng để làm theo những gì thầy đã dạy chúng con, để truyền tiếp lửa nhiệt tình đến thế hệ sau".
ThS. Phùng Thị Thanh Hà
Phó Hiệu trưởng
Trường THPT Đoàn Kết-Hai Bà Trưng